PortalWloclawek.pl objął patronatem najnowszą książkę Wydawnictwa Jasne „Lista Szparkowskiego”. Wyróżnia ją, że część akcji dzieje się we Włocławku i jej główny bohater pochodzi z tego miasta. Z jej autorem również włocławianinem, rozmawiamy, dlaczego warto zapoznać się z tą historią.
Dlaczego każdy włocławianin powinien mieć tę książkę w domowej biblioteczce?
Amadeusz Majtka: Bardzo rzadka zdarza się, aby tak wyrazista postać, jaką z pewnością był Zdzisław Szparkowski, została prawie całkiem nieznana. Niezwykłe przygody o odwaga bohatera nadają się nie tylko na książkę, ale również na serial czy film pełnometrażowy. Szparkowscy uratowali przynajmniej czterdzieści siedem osób. Poza tym nie ma chyba wiele osób z Włocławka czy nawet Kujawsko-Pomorskiego na liście Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata (odznaczonych przez Instytut Yad Vashem za ratowanie Żydów czasie II wojny światowej).
Rodzina Szparkowskich pochodziła z Włocławka. Tutaj urodzili się, mieszkali, uczyli i pracowali. Brakuje dokładnych informacji, ale wiemy, że Zdzisław i Józef Szparkowscy na pewno pracowali w Industriewerke Leslau w czasie wojny, byli aktywnymi działaczami lokalnego PPS-u, mieli wielu znajomych wśród żydowskiej diaspory z Włocławka. To miasto i to środowisko ukształtowało ich na tyle, że ratowali nie tylko bliskich żydowskiego pochodzenia, ale wkrótce na szeroką skalę także nieznajomych przemycając ich na wschód.
Jak udało się trafić na tę historię?
Amadeusz Majtka: Przyznam się bez bicia (śmiech), że zaczęło się od artykułu Marcina Urynowicza z 2002 roku z tygodnika Wprost. Szukałem akurat czegoś ciekawego o historii Włocławka i doktor Google podpowiedział mi właśnie tę witrynę. Później zacząłem drążyć standardowo temat, szukać kolejnych stron internetowych, publikacji książkowych czy informacji w archiwach. Jest ich jednak bardzo mało, na uwagę zasługuje może tylko wywiad przeprowadzony w 1994 r. na zlecenie United States Holocaust Memorial Museum.
Więcej informacji udało się znaleźć, gdy poszukiwałem informacji z osobami związanymi z głównym bohaterem. Jest dość rozległa literatura o słynnej kurierce i przemytnicze Tosi Altmann, skądinąd urodzonej w pobliskim Lipnie. Elna Gistedt-Kiltynowicz to z kolei przedwojenna diwa polskiej opery, z urodzenia Szwedka, z wyboru Polka. Mogła uciekać z Polski w czasie wojny, a jednak intensywnie wspierała Polaków. Elna to nietuzinkowa postać w każdym aspekcie. Sama zorganizowała w czasie okupacji ciężarówkę, sama pojechała z Warszawy za Lublin i wykupiła za swoje w sporej mierze pieniądze kilkanaście polskich sierot z rąk niemieckiego żołnierza zamierzającego wysłać je do Niemiec.
W książce pojawia się jednak również sporo znanych z kart historii postaci, prawda?
Amadeusz Majtka: Tak, mamy do czynienia z osobą nr 2 w III Rzeszy, czyli Heinrichem Himmlerem, dwukrotnym premierem Rządu Polskiego, gen. Władysławem Sikorskim czy komandor Wilfredem „Biffy” Dunderdale’m, brytyjskim szpiegiem wykorzystanym prawdopodobnie przez Iana Fleminga do stworzenia postaci Jamesa Bonda. Mamy także wiele informacji dotyczących powstania w getcie warszawskim na czele z komendantem Żydowskiej Organizacji Bojowej Mordechajem Anielewiczem. Szparkowski i Anielewicz poznali się we Włocławku przed wojna na spotkaniu jednej z organizacji syjonistycznych poprzez wspólnych znajomych.
Którą spośród przygód Szparkowskiego określiłby Pan jako najbardziej niewiarygodną?
Amadeusz Majtka: Ucieczka z obozu jenieckiego, podrabianie dokumentów, przemyt jedzenia i ludzi, organizacja uzbrojenia dla bojowników mogą się jeszcze wydawać „normalnymi” zajęciami w czasie wojny, choć również pełnymi odwagi, czy wręcz brawury. Dla mnie jednak najciekawsze, a nawet najbardziej bezczelne, były dwa inne pomysły braci Szparkowskich. Pierwszy to założenie tuz pod murem okalającym getto warszawskie restauracji z ukrytym bunkrem. Lokal tuz pod nosem Niemców stał się bramą ku wolności i tymczasowym schronieniem dla kilkudziesięciu osób. Drugie przedsięwzięcie to wydobycie wspólnie z Ezrą Zakrzewskim bilonu zatopionego w warszawskiej Wiśle. Kilku chłopakom udało się przechytrzyć okupanta w sercu stolicy, czapki z głów!
Pozwolę sobie jeszcze dodać od siebie, że „Liście Szparkowskiego” nie będzie niestety towarzyszyła szeroka kampania marketingowa, dlatego liczymy na polecanie jej na portalach społecznościowych i w „realu”. Poniżej znajdą również Państwo link do zakupu książki.
https://www.wydawnictwo-jasne.pl/publikacje.php5
O książce
„Lista Szparkowskiego” to powieść oparta na faktach, a zdecydowana większość opisanych postaci i wątków miała swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Książka toczy się w dwóch płaszczyznach czasowych: od okresu międzywojennego do schyłku drugiej wojny światowej oraz współcześnie. Publikacja łączy elementy powieści historycznej, kryminału, a nawet romansu. Akcja toczy się głównie w Polsce (m.in. Warszawa, Wrocław, Poznań, Kraków, Gdynia, Włocławek), ale również w Szwecji, Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech.
Część wojenna opiera się na historii kilkorga polsko-żydowskich przyjaciół. Główny bohater, zakochany w Żydówce Polak, Zdzisław Szparkowski, ucieka z obozu jenieckiego, organizuje ewakuację Żydów z Rzeszy czy zakłada restaurację z ukrytym schronieniem. Dzięki temu ratuje mieszkańców getta w Warszawie. Jego przyjaciele, Leszek Bettman, Ezra Zakrzewski, Tosia Altmann czy Mordechaj Anielewicz, wspierają go działając jako kurierzy czy przemytnicy, napadając na niemieckie składy kolejowe, a nawet wydobywając wiślany skarb w Warszawie! Ich losy przeplatają się z działaniami szwedzkiego i brytyjskiego wywiadu. Siegfried Häggberg, Sven Norman czy Wilfred Dunderdale (jeden z pierwowzorów Jamesa Bonda) są autorami pierwszej dostawy aliantom repliki Enigmy i raportu o sytuacji Żydów w okupowanej Polsce. Elna Gistedt to z kolei przedwojenna gwiazda operetki zaangażowana w pomoc Polakom. Wypada dodać, że rodzina Szparkowskich otrzymała tytuł „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” instytutu Yad Vashem.
Część współczesna to głównie poszukiwania młodego detektywa-amatora i dziennikarza z Warszawy, Amadeusza Majewskiego, śladów zaginionych dzieł sztuki. Śledztwo rozpoczyna informacja o sensacyjnym odzyskaniu obrazu Lucasa Cranacha, który wrócił do Polski dzięki potomkom…Siegfrieda Häggberga.
O autorze
Amadeusz Majtka – z wykształcenia tłumacz języka niemieckiego. Obecnie pracuje w firmie WIKA z branży aparatury pomiarowej. Publikował artykuły na portalu Polskiej Organizacji Turystycznej Poland.Travel, branżowym portalu ZwiadowcaHistorii.pl czy w Magazynie Odkrywca. Współpracował przy realizacji serii Wyprawa w Nieznane dla kanału Discovery Channel. Występował m.in. w Polskim Radiu lub w programie Pytanie na śniadanie. Autor dobrze przyjętej książki Polskie skarby i tajemnice.
Napisz komentarz
Komentarze