Zgodnie z ratyfikowaną przez Polskę w 2012 r. Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych z 2006 r. państwa mają obowiązek zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami odpowiednich warunków życia i ochrony socjalnej oraz prawo do prowadzenia życia samodzielnie – środkami ustawodawczymi, administracyjnymi i wszelkimi innymi. Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gmin. Zgodnie ze znowelizowaną w 2018 r. ustawą o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie kodeksu cywilnego gminy mają obowiązek określić w Zasadach wynajmowania lokali warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe przepisy miały przyczynić się do rozwiązania problemu braku wsparcia osób niepełnosprawnych w zakresie mieszkalnictwa.
4 kwietnia bieżacego roku Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport dotyczący udostępniania osobom z niepełnosprawnościami mieszkań z komunalnych zasobów mieszkaniowych gmin. Kontrola objęła 35 jednostek z terenu siedmiu województw, w tym 19 miast na prawach powiatu i 16 jednostek zarządzających komunalnymi zasobami mieszkaniowymi. Skontrolowane miasta nie w pełni prawidłowo i rzetelnie realizowały zadania w zakresie określania zasad i zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób z niepełnosprawnościami. Rekordowy czas oczekiwania na lokal to aż 17 lat i 9 miesięcy. Nie wszędzie określono kryteria wyboru osób, którym można przyznać taki lokal z zasobu gminy, nie wszędzie też wskazano warunki niezbędne, by lokal nadawał się dla tych osób.
Miasta nie zaspokajały w pełni potrzeb mieszkaniowych tej grupy mieszkańców, o czym świadczy zarówno liczba osób oczekujących, jak i okres oczekiwania (najdłuższy we Włocławku – 17 lat). Wg stanu na 30 czerwca 2022 r. na przydział lokali czekały wciąż 893 osoby/gospodarstwa domowe, a to z powodu zbyt małego zasobu mieszkaniowego gmin.
W okresie objętym kontrolą zasób mieszkaniowy badanych miast uległ zmniejszeniu (łącznie o ok. 5,6%) – głównie z powodu sprzedaży mieszkań wynajmującym je lokatorom oraz wyłączania z użytkowania budynków w złym stanie technicznym.
W okresie objętym kontrolą zasoby mieszkaniowe badanych gmin zwiększyły się o 136 lokali przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnościami. W 14 miastach (na 19 skontrolowanych) wyodrębniono lokale przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Prawie wszystkie miasta dysponowały również lokalami w budynkach bez barier architektonicznych. Miasta pozyskiwały też lokale przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, np. poprzez ich wynajem od TBS lub od spółdzielni czy wspólnot mieszkaniowych.
W większości miast proces przyznawania mieszkań, poza sporadycznymi wypadkami, przebiegał zgodnie z „Zasadami wynajmowania lokali”. W jednej jst stwierdzono jednak wypadek zbyt ogólnego i dowolnego, a więc nieprzejrzystego określenia warunków przyznania lokali. W sześciu jst postępowanie przy weryfikacji złożonych wniosków prowadzono w sposób nieprawidłowy lub nierzetelny. W jednej jst Izba stwierdziła stosowanie nieprzejrzystej klasyfikacji punktowej – ubiegający się byli przesuwani na inne (bliższe lub dalsze) miejsca w kolejce bez uwzględnienia liczby uzyskanych punktów, a tylko z powodu złożenia przez niektórych z nich odwołania.
Umowy najmu z osobami z niepełnosprawnościami zawierano na czas nieokreślony oraz czas określony w wypadku umów najmu socjalnego lokalu. W dwóch jst nie monitorowano terminów zakończenia umów zawartych na czas określony, skutkiem czego dochodziło do sytuacji, że lokale były zajmowane przez osoby bez tytułu prawnego do lokalu.
W dziewięciu miastach kontrola wykazała nieprawidłowości w prowadzeniu książek obiektów budowlanych objętych kontrolą, zamieszkiwanych przez osoby z niepełnosprawnościami. Nieprawidłowości polegały głównie na niewprowadzaniu części danych. W ośmiu miastach nie sporządzano świadectw energetycznych dla tych budynków.
Napisz komentarz
Komentarze